Sonnenschwamm – Coeloptychium (agaricoides)

De Sonnenschwamm -officiële naam Coeloptychium- is een spons uit het Krijt. Waar de meeste sponzen een koker-achtige vorm hebben is deze spons gevormd als een soort paddestoel. Op onderstaande foto is de onderkant van de Sonnenschwamm te zien.

Sponzen zijn vrij simpele beesten. Ze halen hun voedsel en zuurstof uit het water dat door hun lichaam stroomt. Het water wordt door de poriën aan de onderkant van het dier naar binnen gezogen en alle voedingsstoffen worden er uitgefilterd, waarna het water er aan de bovenkant weer wordt uitgespuwd. De waterstroom wordt gereguleerd door het geheel of gedeeltelijk sluiten van de ostia (openingen/poriën) en osculum (daar waar het water weer uitvloeit). Bevat het water bijvoorbeeld plots veel sediment-deeltjes, is het handiger om de waterstroom tijdelijk stop te zetten.

Dreigt een ingang toch verstopt te raken door een te groot deeltje, wordt deze verwijderd en meegestuurd met het uitvloeiende water of wordt het gebruikt om het skelet van de spons te versterken. Is het deeltje dat de ostium verstopt een vorm van voeding, wordt deze in plaats van verwijderd geconsumeerd door de cel. Zuurstof wordt door middel van diffusie opgenomen.

De sponzen leven in wat dieper water, op zachte bodem van zand en modder. Met een steel bindt deze spons zich vast aan de bodem, maar het complete fossiel met steel en al wordt maar zelden gevonden.

Waarom wijkt deze vorm zo af van de standaard koker-vorm? In het Krijt verschenen er veel verschillende soorten sponzen. In het geval van de sonnenschwamm vermoed Jens Lehmann dat het schild de poriën van de spons behoedde voor neerkomend slib. De onderkant is geribbeld simpelweg omdat het oppervlak zo vergroot wordt en er meer water en dus ook voeding kan worden doorgelaten. De Sonnenschwamm: ook wel een 75 miljoen jaar oude superfilter.